Augustus biedt veel astronomische hoogstandjes

Er staat ons wederom een luchtspektakel te wachten: De Perseïden meteorenregen begint snel met tientallen vallende sterren die door de lucht schieten. Het maximum ligt tussen de 9e en 13e van de maand augustus. Daarbij zijn er ook zeer heldere objecten, zogenaamde bolides of vuurballen, te bewonderen.

De meeste meteoren worden in de ochtenduren van 12 augustus verwacht. Als de mooiste en rijkste zwerm van het jaar produceren de Perseïden tot wel honderd vallende sterren per uur. De beste kijktijd is tussen 23:00 en 04:00 uur.

Maanbedekkingen van deze planeet komen wel vaker per jaar voor, maar niet zo indrukwekkend. Het kosmische schouwspel begint om 05:29:46 uur in Middelburg, 05:30:44 in Utrecht en 05:31:56 in Groningen. (BE: Het kosmische schouwspel begint om 05:29:25 in Brugge, 05:29:40 in Brussel en 05:30:05 in Luik.)

Bijna een uur later komt Saturnus weer tevoorschijn aan de westelijke rand van de maan. De verduistering is bijzonder fraai worden waargenomen in de telescoop wanneer de ring en planetaire bol geleidelijk achter de maan verdwijnen en na een uur weer verschijnen op de donkere rand van de maan.

Saturnus wordt in het sterrenbeeld Waterman geleidelijk de planeet van de hele nacht in augustus. Aan het begin van de maand komt hij om rond 22:30 uur op en eind augustus komt hij een half uur na zonsondergang op. Venus verschijnt tevens aan de avondhemel en begint haar avondsterperiode. Het is de eerste ster die wordt herkend als de schemering nadert.

Al op de 4e beweegt Venus zich noordwaarts langs Regulus, de hoofdster van de constellatie Leeuw. Een dag later ontmoet ze de wassende maansikkel. Eind augustus passeert Venus de evenaar in een zuidelijke richting. Hun ondergang zal vervolgens van 21:46 uur naar iets voor 09:00 uur aan het einde van de maand plaatsvinden.

Mars is de planeet van de tweede helft van de nacht. Deze bevindt zich in het sterrenbeeld Stier en passeert begin augustus zijn hoofdster Aldebaran op een afstand van vijf graden noorderbreedte. Halverwege de maand beweegt de roodachtige planeet noordwaarts langs de veel helderdere, witte Jupiter.

Jupiter regeert idem in de tweede nachthelft. Rond 03:00 uur ’s ochtends op de 28e is er een mooi zicht op de hemel. De afnemende maan sluit zich in de oostelijke hemel aan bij Mars en Jupiter. Mercurius haalt de aarde in zijn binnenbaan in op 19 augustus.

Intussen staat de Zomerdriehoek nu ook hoog aan de hemel. Steil boven ons hoofd is Vega te zien, 25 lichtjaar verderop, in het sterrenbeeld Lyra.

Naast Lier (Lyra) spreidt de zwaan zijn vleugels. Dit wordt gemarkeerd door een groot sterrenkruis, ook wel het “Noordelijke Kruis” genoemd. De heldere ster Deneb markteert de tweede hoek van de Zomerdriehoek.

Deneb is de meest verre van de heldere sterren in de eerste magnitude. De afstand bedraagt 2.500 lichtjaar. Het is één van de zogenaamde superreuzensterren met een diameter van bijna 200 keer die van de zon. De helderheid is maar liefst 50.000 maal meer dan onze zon. Deneb is één van de grootste en helderste sterren in onze Melkweg.

Altair of Atair, de derde ster van de Zomerdriehoek, vormt de hoofdster van de Adelaar die zijn prooi bespringt. Op een afstand van 17 lichtjaar telt de Adelaarsster als één van de buursterren van onze zon.

Nog een leuke bijkomstigheid is dat de Melkweg nu ook zichtbaar is op het noordelijk halfrond. Zelfs in augustus is deze echter alleen ver weg van de plekken met lichtvervuiling te zien. Dit is de reden waarom veel mensen de subtiel gloeiende band met duizenden en duizenden glinsterende sterren slechts zelden of nooit kunnen waarnemen.

Zelfs het maanlicht verstoort het zicht. Als je de Melkweg wil observeren, kun je het beste een donkere plek opzoeken ver van de stedelijke gebieden.

De nieuwe maan zal plaatsvinden op 4 augustus om 13:14:21 uur. De volle maan is op de 19e om 20:28:35 uur in het sterrenbeeld Waterman. De maan staat op 9 augustus 405.297 kilometer afstand van de aarde, terwijl hij op de 21e slechts 360.196 kilometer van ons verwijderd is.