Bittere kou verovert Noord- en Noordoost-Europa

Grote delen van Noord- en Noordoost-Europa zijn de winter ingegaan met bittere kou. Zo werden er in delen van Scandinavië op maandag- en dinsdagochtend temperaturen onder de min 40 graden gemeten. Het station Naimakka in het uiterste noorden van Zweeds Lapland meldde maar liefst een minimum van min 43,8 graden. Dit is de koudste decemberdag in 35 jaar tijd.

Hier de ijzigste plaatsen in Scandinavië op dinsdagochtend:

De strenge vorst heeft inmiddels ook de Baltische Staten bereikt. De thermometer gaf in het stadje Jogeva in Estland op dinsdag slechts min 27,4 graden aan, maar ook elders in de Oostzeelanden breidde de bittere kou zich uit. Zonesi in het zuidelijker gelegen buurland Letland rapporteerde zelfs min 26,4 graden. Het zijn de laagste minimumwaarden tijdens de vroege winter in de regio sinds 1959.

Dit waren de laagste minima op dinsdagochtend in het noordoosten van Europa:

De oorzaak van de koudegolf is een krachtig hogedrukgebied boven het noordwesten van Rusland. Bij een heldere nacht en oppervlakten met sneeuw koelt de lucht zo flink af. Bovendien zijn de nachten daar lang rond deze tijd van het jaar. Op deze breedtegraden komt de zon maar een paar uur boven de horizon uit. De lucht kan daardoor nauwelijks opwarmen en dit leidt tezamen met een winters landschap zelfs overdag tot zeer lage temperaturen.

Meer naar het hoge noorden rond de poolcirkel, heersen er eveneens poolnachten. Tot minstens eind januari is het er behalve een blauwachtige schemering relatief donker. Het mystieke halfduister is doorgaans rond lunchtijd zichtbaar in de lucht. Dit komt door indirecte breking van het zonlicht in de atmosfeer. Deze zonnestralen bereiken het aardoppervlak echter nooit, dus opwarmen zal het er niet.

Het zwaartepunt van de vrieskou verspreidt zich intussen geleidelijk naar het oosten. Vandaag worden er in de Baltische Staten nog minima onder de -10 graden bereikt, maar vanaf het weekend wordt er evenals bij ons zachtere lucht naar het noordoosten en noorden van Europa aangevoerd. Daarmee zet de dooi in de landen aan de Oostzee in en loopt de zeer strenge kou in Scandinavië voorlopig ten einde.