Wanneer wordt het glad? - Alles over gladheid en ijzel

In de winter kunnen de wegen soms verraderlijk glad worden door ijsvorming. Ondanks dat de thermometer 2 graden in de plus aangeeft, hoeft het niet te betekenen dat er geen gladheid voorkomt.

De temperatuur van het wegdek kan namelijk fors afwijken van de temperatuur op waarneemhoogte of van wat je auto aangeeft. Tijdens de avonden zijn de wegen vaak warmer dan de omgeven lucht. Dit zie je bijvoorbeeld ook terug in stedelijke gebieden, wanneer het beton van de gebouwen nog warmte uitstraalt van de zon.

Naarmate de nacht vordert, koelt het wegdek echter af. Vooral op heldere avonden vormt er zich over het algemeen sneller grondvorst.

Of het glad wordt, hangt natuurlijk tevens af van de hoeveelheid vocht in de lucht en of de wegen al dan niet droog zijn. Er zijn drie bekende soorten van gladheid:

Gladheid door bevriezing

Deze vorm van gladheid treedt vaak op wanneer er natte weggedeelten bevriezen. Het kwik daalt vervolgens naar het vriespunt en er ontstaan ijskristallen op de weg. Voor een bestuurder kan dit zeer verraderlijk zijn, want deze soort van gladheid is amper zichtbaar en is moeilijk te onderscheiden van een natte weg.

Rijp

Als het vocht tijdens een koude nacht op een bevroren wegdek condenseert, ontstaat er rijp. Dit gebeurt vaak pas gedurende de nacht en je kunt dit makkelijk herkennen aan de plekken die wit uitslaan op de weg. Deze vorm van gladheid komt voor bij wegen die sterker afkoelen dan de omgeving en waarbij de dienovereenkomstige temperatuur onder het dauwpunt uitkomt.

Het aanwezige vocht kan dan zowel in vloeibare vorm als in vaste vorm op het wegdek slaan. Denk bijvoorbeeld aan bruggen van hout en viaducten. Deze worden in een heldere winternacht over het algemeen kouder en komen eerder in de buurt van het dauwpunt.

Winterse neerslag

Sneeuw

In tegenstelling tot gladheid door bevriezing is sneeuw wel goed zichtbaar omdat er visueel ook iets aan de hand is in de atmosfeer. Daar kan makkelijk op geanticipeerd worden. Het is namelijk al gauw aan de weg te zien of de sneeuw blijft liggen of smelt. Sneeuw is vaste neerslag die ontstaat bij temperaturen onder 0 graden. Het bestaat uit vele kleine ijskristallen die stevig met elkaar verbonden zijn.

IJzel

IJzel is ander verhaal en vereist evenals rijp en gladheid door bevriezing waakzaamheid. IJzel treedt op wanneer regendruppels de koude grond raken en daarbij bevriezen. Straten en trottoirs kunnen zo heel snel in glijbanen veranderen. IJzel komt vaak voor na een vorstperiode wanneer de dooi inzet.

IJsregen

IJsregen treedt op wanneer de regen onderweg naar het oppervlak meerdere keren tot onder het vriespunt is afgekoeld. De regen bevriest en er vallen kleine doorzichtige korreltjes ijs met een vloeibaar laagje uit de lucht. Deze ijskorrels kunnen evenals aanvriezende regen uitvloeien op een bevroren ondergrond en een ijslaag vormen.

Soms kan deze soort van neerslag ook opspringen en wegrollen. De korrels hebben een diameter van maximaal 5 millimeter en moeten niet in de war gebracht worden met korrelsneeuw, hagel of korrelhagel.