Liedjes via echo's - Liefdeseizoen van vleermuizen

Nu in oktober zijn ze nog waar te nemen: vleermuizen vliegen in de schemering en ’s nachts door de lucht. De vliegende zoogdieren fladderen druk rond en eten alle insecten die de lucht te bieden heeft, zodat ze later zo gezond mogelijk kunnen blijven en goed de winter door kunnen slapen.

De kleine dieren hebben ongelooflijke capaciteiten. Veel mensen weten dat ze echolood gebruiken om hun voedsel te lokaliseren, maar de verkering vindt ook plaats via echo’s en niet in het voorjaar, maar midden in de herfst. Bovendien maken sommige kleine zoogdieren in de herfst een lange reis naar het zuiden.

Daarvoor wordt de volgende generatie geproduceerd in zogenaamde paringsverblijven. Om dit te doen, lokken de mannelijke vleermuizen passerende vrouwtjes om in boomholten te paren met verkeringsliederen die we niet kunnen horen. De vrouwtjes slaan het sperma vervolgens op hun geslachtskanaal tot de lente daarop.

Fladderen, eten en voeren: naast paren zijn dit de belangrijkste bezigheden van de vleermuis in de herfst. Om de lange winterslaap te overleven, moeten de zoogdieren een dikke laag vet eten. Om dit te doen, moeten ze 20 tot 30 procent in gewicht toenemen. Daarna gaan ze in de late herfst naar hun winterverblijf.

Sommige van onze 25 inheemse vleermuissoorten geven echter de voorkeur aan verre verblijven: ze vliegen ’s nachts naar het zuiden in etappes van 30 tot 50 kilometer, waarbij ze maximaal 2.000 kilometer afleggen. Hoe de dieren zich tijdens de reis navigeren, is nog niet duidelijk. Oriëntatie op basis van het aardmagnetisch veld of oriëntatiepunten zijn denkbaar.

Dan begint de winterslaap. Hiervoor hangen de dieren ondersteboven op hun koele maar vorstvrije slaapplaatsen, dicht tegen elkaar geknuffeld. Ze verlagen hun lichaamstemperatuur tot 3 graden en vertragen hun ademhaling en hartslag tot ongeveer tien slagen per minuut.

Nadat ze in de lente zijn ontwaakt, keren ze terug naar hun zomerverblijf, waar de vrouwtjes zwanger worden van het sperma dat in de herfst is opgeslagen. Ze voeden hun nakomelingen op in een kinderdagverblijfgemeenschap met andere vrouwtjes.

Vleermuizen kunnen ruim twintig jaar oud worden. De bij ons inheemse soorten zijn behalve voor insecten volkomen onschadelijk. Integendeel, ze leven zo stil en verborgen dat ze nog steeds veel mysteries voor de wetenschap opleveren.