Hatsjoe! - Hooikoorts - van de lente tot de herfst

Klein maar krachtig: bomen, grassen en kruiden geven minuscule pollendeeltjes af die het leven van mensen met allergieën moeilijk maken. Het stuifmeel van de plant kan soms honderden kilometers door de lucht vliegen. Ongeveer 3,5 miljoen mensen in Nederland lijden aan hooikoorts. Als het onbehandeld blijft, kan dit het leven van de getroffene tot een ware hel maken.

Hooikoorts is een allergische reactie van het lichaam door pollen. Een overreactie van het immuunsysteem is verantwoordelijk voor een loopneus, niesbuien, jeuk en rode ogen. Deze reactie classificeert onschadelijke plantenpollen als gevaarlijk, waardoor afweerstoffen zich vormen en vervolgens een aanval toebrengen bij hernieuwd contact met het “vijandige” stuifmeel. Er komt histamine vrij en de typische symptomen van hooikoorts treden op.

Bepaalde voedingsmiddelen zoals noten, appels of tomaten kunnen ook een allergie veroorzaken die verband houdt met een bestaande pollenallergie. Men spreekt dan van een kruisallergie. Een pollenallergie duurt vaak maar een paar dagen of weken. Bij een derde van de patiënten duurt dit echter weken tot maanden.

Bijna één op de vijf Nederlanders heeft last van een pollenallergie. De ziekte komt iets vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. De laatste jaren neemt hooikoorts ook bij kinderen meer toe. Het is één van de meest voorkomende allergieën in Nederland.

De reactie op pollen wordt ook wel pollinose genoemd. Vaak worden de symptomen aangezien voor een verkoudheid.

De volgende hooikoortssymptomen treden meestal op vóór de leeftijd van 25 jaar. Ernstige of slechts geleidelijke klachten komen pas voor het eerst voor bij middelbare leeftijd of zelfs bij ouderen.

Ernstige ademhalingsproblemen kunnen tot ernstige slaapstoornissen leiden. Hoofdpijn wordt er ook vaak mee geassocieerd. Patiënten voelen zich zwak en kunnen zich niet concentreren. Dit beperkt uiteindelijk de kwaliteit van leven enorm. In het ergste geval treden er problemen op met de bloedsomloop en tevens anafylactische reacties.

Als de slijmvliezen naast pollen ook reageren op luchtverontreinigende stoffen, kan het snel uitgroeien tot een ernstige luchtweginfectie. Kortademigheid en astma zijn de meest ernstige gevolgen van een pollenallergie. Ongeveer een derde van de hooikoortspatiënten ontwikkelt binnen tien jaar astmatische bronchitis. De hooikoortssymptomen concentreren zich dan op de onderste luchtwegen en leiden tot blijvend ongemak.

Seizoensgebonden klachten zijn typerend voor hooikoorts. Ze duren voort zolang het allergie veroorzakende stuifmeel zich in de lucht bevindt. Dit is vooral het geval in het pollenseizoen tussen april en augustus. Als de winter en lente ongewoon mild verlopen, kunnen de pollen van de hazelaar en els al in januari of zelfs half december niesaanvallen veroorzaken.

De opwarming van de aarde heeft ook gevolgen voor de lokale vegetatie. Hoe warmer het wordt, hoe eerder het pollenseizoen begint. Als er in de winter nauwelijks nachtvorst is, kunnen de eerste hazelaar- en elzenpollen al in januari of zelfs december voorkomen.

Bij het vermoeden dat de typische symptomen niet door een verkoudheid maar door pollen worden veroorzaakt, wordt er een allergietest door een specialist aangeraden. Als er sprake is van een allergie, kan medicatie de symptomen verlichten. Mensen met een allergie kunnen zich echter van tevoren beter voorbereiden op de mogelijke hooikoortsaanvallen, door zich te laten informeren. Gedetailleerde voorspellingen tonen welke pollensoorten er op een bepaald moment sterk aanwezig zijn.

Naast neussprays en medicatie kunnen huismiddeltjes of eenvoudige leefregels zelfs mensen met een allergie helpen de symptomen te verminderen.

Stuifmeel dringt ook woonruimtes binnen. Daarom moeten mensen met een allergie op het juiste moment ventileren. Op het platteland kan je dit het beste ’s avonds doen en de stad ’s ochtends. Op het platteland zijn de concentraties in de ochtenduren hoog, omdat het stuifmeel tegen de middag in toenemende mate vrijkomt en opstijgt naar hogere luchtlagen. In de grootstedelijke gebieden slaan beton en asfalt ook warmte op, waardoor de thermiek veel meer uitgesproken is. Steden blijven daarom tot laat in de avond warmer dan landelijke streken. Dit betekent dat het stuifmeel daar pas ’s avonds afneemt. Dit geld echter alleen bij vriendelijk weer met weinig wind. Bij harde wind wordt ventileren afgeraden.

Regenachtig weer is daarentegen ideaal voor mensen met een allergie: de regen spoelt het stuifmeel uit de lucht en men kan weer vrij ademen. Het ideale moment voor een wandeling is na de regen. Een korte bui is echter niet genoeg om het stuifmeel uit de lucht te spoelen. Overigens kan het stuifmeel ook woningen binnendringen wanneer er een bui nadert, zeker bij harde wind en een wisselende luchtdruk.